 |
| |
XVII. Наҗар авылы зираты№ XVII-1 Уразмөхәммәд Исәк хафиз улына куелган таш*. 1689 ел. Алгы ягында (күпертмә язулы):
2) калән-нәби галәйһиссәлам әд-дөнйа сәгать фә-әҗгальһә 3) тагать садака калән-нәби галәйһиссәлам 4) әд-дөнйа сиҗнүн мөэмин җәннәт кяфир 5) калән-нәби галәйһиссәлам әд-дөнйа җифәт талябиһа киляб 6) тарих мең дә йөздә** ирде Уразмөхәммәд Исәк 7) хафиз угылы үзенә ирәнләрдин дога өмид Сул ягы:
Уң ягы:
Үлчәмнәре: 114 х 46 х 23 * Кабер ташында хаталырак язылуы сәбәпле, бу затның әтисенең исемен ачык кына уку мөмкин булмаган иде. Шунлыктан, моңа кадәрге мәкаләләребездә Әбәк (Илбәк-?) рәвешендә язган идек. Архив чыганакларыннан (1678 елгы халык исәбен алу документыннан) аның дөрес исеме Исәк булганлыгын ачыкладык. Ул заманнарда Гайса исемен төрки-татарлар «Исәк» рәвешендә йөрткәнлекләре тарихи чыганаклардан мәгълүм. Бу ташка уелган Исәк исеменең дә Гайсадан үзгәргән булуы ихтимал. Кабер ташында Исәк исеме янында язылган «хафиз» сүзе аның мулла булганлыгын белдерә. Бу таш М.Әхмәтҗанов мәкаләсендә дә (О лексике татарских эпитафий XVII-XVIII вв., 1983) телгә алынган. ** Һиҗри 1100 ел милади буенча 1689 елга туры килә. № XVII-2* Ишан Габделгаффар Ярмөхәммәд улы Наҗарига** куелган таш. 1860 ел. Алгы ягында (күпертмә язулы):
2) әш-шәйхе ишан әл-имамел-га- 3) -лимел-гамил Габделгаффар бине Йар- 4) -мөхәммәд ән-Наҗари фи сән[ә] сәмәнийәти вә ситтинә кадь тәваффа 5) мин шәһри җөмадийел-ахир фи гашәрә (?) 6) йаумел-хамис әлеф вә сәбга миәтин 7) вә сәбгыйн*** минәл-һиҗрәтин-нәбәвәт галәйһи вәс-сәлләм 8) нәүвәрә Аллаһы мәркадиһи фәгарвәҗе рухиһи вәл-мәсьүл 9) мән көлли вакыйфиһи әд-дога ләһү вәл-фатиха Үлчәмнәре: 123 х 41 х 22 * Бу таш аскы өлеше кызыл кирпечтән, өсте агач коймалы чардуган-төрбә эчендә. Бу каберлекнең фоторәсеме «Әгерҗем — йөрәк җырым» (Казан, 2004) китабының 70 битендә һәм «Иж шәһәре татарлары тарихыннан» (авторы — Р.Мәрданов, Казан, 2006) китабының 59 битендә басылды. М.Әхмәтҗанов та бер мәкаләсендә: «...Әгерҗе районы Наҗар авылында булганда кызыл кирпечтән салынган бер дөрбә күрергә туры килгән иде» дип язды (Әхмәтҗанов М. Касыйм шәһәрендәге татар дөрбәләре // Татарская археология. — 2006. — № 1-2. — Б. 200-201). ** Габделгаффар хәзрәтнең остазы — Бөре өязендәге Калмык авылында яшәгән Насретдин ишан Зәйнәш улы (1792—1843) булган. Бу хакта Ризаэтдин Фәхретдиннең «Асар» хезмәтендә (8 кисәк, 479 биттә) язылган. *** Ташта гарәп сүзләре белән язылган датасы — һиҗри 1277 елның 15 җөмадиел-ахир көне милади буенча 1860 елның 29 декабренә туры килә. № XVII-3* Салих мирза Ильяс мирза улына** куелган таш. 1823 ел. Алгы ягында (күпертмә язулы):
2) мирза Салих бине мирза 3) Илйас әнарә Аллаһы кабриһума 4) вә җәгаләл-җәннәти маэвиһума 5) даре фәнадан даре бәкайә рихләт 6) итде һиҗрнең 1238*** 7) җәди 30 рухына фатиха укыйа- 8) -сыз Үлчәмнәре: 113 х 33 х 13 * Бу ташның фоторәсеме беренче мәртәбә «Әгерҗем — йөрәк җырым» (Казан, 2004) китабының 77 битендә басылып чыкты. ** Салих мирза — алпавыт Тәфкилевләр токымына кияү тиешле кеше булып, фамилиясе Чанышев булса кирәк дип фаразлыйбыз. *** Һиҗри 1238 ел милади ел исәбе белән 1823 елга туры килә. № XVII-4 Мәдинә Йосыф мирза кызына (Салих мирза җәмәгатенә) куелган таш. 1834 ел. Алгы ягында (күпертмә язулы): бизәк
2) мең дә ике йөз кырык сикезенче 3) йылда маһе рабигыль-ахирдә Салих 4) мирза хәлале Мәдинә Йосыф мирза 5) кызы алтмыш йете йәшендә дарел-фәнадан 6) дарел-бәкайә нәкыль итде нәүвәрә Аллаһы Тәгалә мәркадиһа 7) сәнәи 1834 нче йылда синтәбернең 6 нчы көнендә вафат Үлчәмнәре: 120 х 43 х 14 № XVII-5 Гөлчәһрә бикә Ягъкуб мирза кызына куелган таш. 1849 ел. Алгы ягында (күпертмә язулы):
2) лә иләһә иллә Аллаһы Мөхәммәд рәсүлулла 3) нәгүзү билләһи мин фитнүл-кабер 4) әл-мәрхүмәт Гөлчәһрә бикә 5) Йагкуб мирза кызы да- 6) -рел-фәнадан дарел-бәкайә 7) рихләт әйләде 65 йыл 8) йыл* гомер кичерде 1849 9) нчы йылда мәдфүн фатиха Үлчәмнәре: 100 х 50 х 12 * Бу ташка «ел» сүзе шулай ике мәртәбә язылган. Әгерҗе төбәгенең ташъязма истәлекләре - Эчтәлек
|
